Kocaeli Büyükşehir Belediyesi (KBB) Mayıs ayı ikinci meclis toplantısında 2024 yılı kesin hesapları ele alındı. İzmit Belediye Başkanı Fatma Kaplan Hürriyet, komisyona sunulan verilerin yetersiz olduğunu belirterek, dikkat çekici noktaları kamuoyu ile paylaştı.
Detaylı Bilgilerin Eksikliği
Hürriyet, Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmelerinde ikinci ve dördüncü düzey gelir-gider detaylarının sunulmadığını ifade etti. Bu durumun detaylı incelemeyi engellediğini ve yalnızca ana başlıklar üzerinden değerlendirme yapılabildiğini belirtti. Yazılı bir dilekçe ile eksik verileri talep ettiklerini ve bazı alt kalemlere erişim sağladıklarını açıkladı.
Bütçe Açığı ve Gerçekleşmeler
2024 yılı bütçesinde ek bütçe ile birlikte 36,5 milyar TL gider ve gelir tahmini yapılırken, gerçekleşen gider 31 milyar 862 milyon TL, gelir ise 30 milyar 326 milyon TL oldu. Bu durum yaklaşık 1,5 milyar TL'lik bir bütçe açığını ortaya koyuyor. Bu açığın, kent genelindeki yaklaşık 2,5 milyar TL'lik toplam açığın önemli bir bölümünü oluşturduğu belirtildi.
Yıllara Göre Artan Bütçe Açığı
Son üç yıla bakıldığında bütçe açığının sürekli arttığı görüldü: 2022'de 301 milyon TL, 2023'te 1 milyar 132 milyon TL ve 2024'te 1 milyar 536 milyon TL. Bu rakamın, İzmit Belediyesi'nin yıllık hizmet bütçesine neredeyse eş değer olduğu vurgulandı. Ayrıca, yaklaşık 1,5 milyar TL'lik araç kiralama harcamaları da dikkat çekti.
Stratejik Plan ve Hedef Gerçekleşme Oranları
2025-2029 Stratejik Planı'nda 665 adet kiralık araç hedefi yer alması, araç kiralamalarının devam edeceğini gösteriyor. Planlanan gelir bütçesinin %90, gider bütçesinin %95 oranında gerçekleşmesi öngörülmüştü; ancak gerçekleşen oranlar %83 ve %87 olarak kaldı. Yeni planda ise bu oranlar bilinçli olarak düşürülmüş, bu durum hedeflerin düşürülerek kolayca tutturulmaya çalışıldığının göstergesi olarak yorumlandı.
Ek Bütçe ve Kullanılmayan Ödenekler
2024 yılı için 4,5 milyar TL'lik ek bütçe yapılmış, ancak yıl sonunda 4 milyar 637 milyon TL'lik ödenek kullanılmadan iptal edilmiş. Bu durum, bütçe yönetiminde ciddi bir öngörüsüzlük göstergesi olarak değerlendirildi. Bazı gelir kalemlerinde tahmin edilen rakamların yalnızca %52'sinin gerçekleştiği de belirtildi.
Merkezi İdare Bağımlılığı ve Kendi Gelirleri
Toplam bütçenin yaklaşık %90,45'inin merkezi idare ve bağış kaynaklı olduğu, belediyenin kendi gelirleriyle sağlanan kısmın ise yalnızca %9,5 olduğu tespit edildi. Bu durum, belediyenin kendi gelirlerini artırma konusunda yeterince çaba göstermediğini gösteriyor.
Afet Yönetimi ve Kentsel Dönüşüm Bütçeleri
Afet İşleri Dairesi Başkanlığı için 250 milyon TL bütçe öngörülürken sadece 21 milyon TL harcandı, Kentsel Dönüşüm Dairesi Başkanlığı için ise 350 milyon TL planlanmış ancak 124 milyon TL harcandı. Bu iki dairenin toplam harcaması 145 milyon TL iken, Basın Yayın, Kültür ve Sosyal İşler ve Sivil Toplumla İlişkiler dairelerinin toplam harcaması 1 milyar 131 milyon TL oldu.
Stratejik Plan ve Öncelikler
Yeni stratejik planda da afet yönetimi ve kentsel dönüşüm için ayrılan bütçenin yetersiz kaldığı belirtildi. Kentsel dönüşüm için 5 yılda 11 milyar 471 milyon TL, kültür sanat faaliyetleri için ise 11 milyar 804 milyon TL ayrılması, önceliklerin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini gösterdi. Planlamada sulama deposu, köy fırını gibi kentsel dönüşümle doğrudan ilgisi olmayan kalemlerin de yer alması eleştirildi.
Borç Durumu ve Piyasa Borçlarındaki Artış
Kamu idarelerine olan mali borcun 721 milyon 655 bin TL olduğu, piyasa borcunun ise 4 milyar 324 milyon TL olduğu belirtildi. Toplam borcun 8,5 milyar TL'ye ulaştığı ve özellikle piyasa borçlarında 2 milyar TL'lik bir artış yaşandığı vurgulandı. Bu artışın "müteahhit giderleri" olarak açıklanamayacak kadar yüksek olduğu belirtildi.
